مراسم هفتگی زیارت عاشورا و بیان آموزه های قرآنی؛ با حضور نماینده ولی فقیه در استان لرستان و امام جمعه خرم آباد حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید احمدرضا شاهرخی

جلسه هفتگی زیارت عاشورا 

 سلسله مباحث «بیان آموزه هایی از قرآن» توسط حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید احمد رضا شاهرخی نماینده ولی فقیه در استان لرستان و امام جمعه خرم آباد

بسم الله الرحمن الرحیم
«الحمدلله رب العالمین الرحمن الرحیم»

در ادامه بیان آموزه هایی از قرآن به آیه شریفه «الرحمن الرحیم» رسیدیم:

ما در نماز ۳۰ بار «الرحمان» و ۳۰ بار «الرحیم» به عنوان دو صفت از صفات خداوند تبارک را بر زبان می آوریم.

 آغاز سوره فاتحه الکتاب همچون باقی سُوَر قرآن با«بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز می‌شود؛ رکعت های بعدی نماز هم به همین ترتیب با رحمان و رحیم ادامه دارد و جمعا ۶۰ بار این دو صفت شریف را بر زبان جاری می کنیم؛ تعدد بیان «الرحمن الرحیم» در نماز حکایت از اهمیت این دو صفت خاص خداوند متعال دارد.
در جلسه گذشته هم مطالبی در مورد «مالک یوم الدین» گفته شد.

 در آیه شریفه «ایاک نعبد و ایاک نستعین»
به پرستش الهی و استعانت از خداوند متعال می پردازد؛ یعنی خدایا فقط تو را میپرستیم و از تو استمداد و استعانت می‌جوییم.
در مباحث اعتقادی و تفسیری توحید را به توحید ذاتی؛ صفاتی؛ افعالی و عبادی تقسیم کرده اند.
«توحید» از ریشه «‌وَحَدَ» بمعنای یکی دانستن خداوند متعال است.

 «توحید ذاتی»
بمعنای یگانگی ذات خداوند و بی‌همتایی او است و اینکه هیچ موجودی جز ذات مقدّس الهی، واجب الوجود بالذّات نیست. و حکایت از عدم ترکیب خداوند سبحان دارد. و ما بعنوان بندگان خداوند باید خدا را یگانه بدانیم برای خدا شریک قائل نباشیم.

 توحید صفاتی:
مراد از توحید صفاتى این است که هر یک از صفات خداوند عین صفات دیگر است؛ بر خلاف صفات انسان که هر یک از صفات او غیر از دیگرى است؛ مثلًا، بازوان انسان مظهرى از قدرت او، و ابزار عقل و علم او مغز اوست؛ امّا خداوند تمام ذاتش قدرت است، تمام ذاتش علم است؛ قدرتش عین علمش و علمش عین قدرتش است.
بعبارت دیگر اینکه صفات خدا را عین ذات خدا بدانیم؛ در باره انسانها چنین نیست ما صفتی را نداریم بعد آن را بدست می آوریم علم نداریم صاحب علم می شویم کسی به تدریج صاحب صفت خوب می‌شود؛ به تدریج بخشنده می شود وقتی از مادر متولد می شود این اوصاف را ندارد؛ بعداً با ایمان و متقی و بخشنده می شود ولی درباره خدا این چنین نیست صفات خدا عین ذات خداست یعنی از خدا جدایی نمی پذیرد این صفات با خدا بوده و هست و خواهد بود این را توحید صفاتی می گویند.

 «ایاک نعبد»
توحید عبادی است یعنی پرستش و عبودیت فقط از آن خداوند است.
توحید عبادی از آموزه‌های اساسی مکاتب الهی و مورد اجماع همه مسلمانان و مکاتب الهی است.
در آیه شریفه نفرمود «نَعْبُدُکَ» بلکه فرمود «ایاک نعبد» فقط تو را عبادت میکنیم و غیر تو را نمی پرستم .

 «ایاک نستعین»
توحید افعالی است یعنی در این عالم هستی فقط خدا را باید موثر بدانیم «لا مُؤَثِّرَ فِي الوُجودِ اِلَّا الله» در هستی هیچ تاثیرگذاری نیست مگر خدای متعال.
بعبارت دیگر توحید افعالی یعنی باور به اینکه هر چیزی در جهان اتفاق می‌افتد، حتی افعال دیگر موجودات فعل خدا است؛ برطبق این توحید اگر به دنبال سببی میگردیم آن سبب را خدا قرار بدهیم ؛ در دعاها میخوانیم «یا مسبب الاسباب» اگر سببی هم هست به آن سبب بعنوان یک ابزار نگاه میکنیم.

 گاهی در امورات دنیوی یک جمله شرک آمیز گفته میشود: (اول خدا دوم شما) این اشتباه است؛ لذا با توجه به مسبب الاسباب بودن خدا باید گفته شود:
خدا را شاکرم که شما را وسیله قرار داد این کار را برای ما انجام دهید چون اگر خداوند بخواهد خیری را به ما برساند می‌رساند؛ اگر حتمی باشد آن خیر به ما برسد خداوند شخص دیگری را واسطه قرار می دهد.
پس باید بدانیم حرکات و افعال در عالم سر منشا و انتهای آن خداوند متعال است.

« اهدنا الصراط المستقیم»
سئوالی مطرح می‌شود که راه مستقیم چه راهی است؟
در سوره حمد سه راه را ذکر میشود:
▪️ راه مستقیم
▪️ راه مغضوبین
▪️ راه ضالّین
و این راه‌ها را بر اساس و ترتیب خاصی بیان می فرماید؛

 «اهدنا صراط المستقیم صراط الذین انعمت علیهم»
راه مستقیم راهی که خداوند سبحان به آنها نعمت داده؛ ما اینچنین راه مستقیمی را از خدای متعال درخواست می نمایم.

 یک مطلب در خصوص مغضوبین (غضب شدگان) و نیز ضالّین (گمراهان) قابل اشاره است و آن اینکه؛ یک زمانی شخصی خودش گمراه است و دیگران را نیز به گمراهی می کشاند و به ضلالت و جهالت و تاریکی می برد از اینها به عنوان غضب شدگان یاد می‌کند.
یک وقت کسی خودش تنها گمراه است و در گمراهی دیگران تاثیری ندارد

 آن راه مستقیمی که خداوند متعال به آنها نعمت داده در آیه ۶۹ سوره مبارکه نساء بطور مشخص و روشن تری بیان میشود:

((وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ ۚ وَحَسُنَ أُولَٰئِكَ رَفِيقًا))

ترجمه: کسانیکه خدا و پیامبر را اطاعت کنند در روز رستاخیز همنشین کسانی خواهند بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده؛ از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان؛ و آنها رفیقهای خوبی هستند.

 آیه شریفه این مطلب را می‌رساند که غير از انبيا و شهدا و صدّيقان و صالحان، ديگران بيراهه مى‌روند و راه مسقيم، منحصراً راه يكى از اين چهار گروه است و ما در نماز روزی ده بار از خدا می خواهیم خدایا ما را همنشین این چهار گروه قرار بده…

همنشین انبیا و پیامبران بزرگ الهی؛
همنشین صدیقین: کسی که بسیار صادق است را عرب به او «صدیّق» می‌گوید؛ کسانیکه الگوهای اخلاقی و عملی صداقت هستند؛ اگر کسی به نقطه‌ای رسید که در گفتار و کردار به الگوی صداقت رسید مشمول این آیه می‌شود؛ لذا صدیقان در اوج صداقت هستند؛ کسانی که اندیشه، گفتار و رفتار آنها خدایی است؛ فکرشان ذهنشان و زبانشان و عملشان با هم هماهنگ است آنچه که میگویند به آن اعتقاد دارند دلبسته به آن هستند و این دلبستگی را در رفتار و گفتارشان مشاهده می کنیم.

نکته:
مقام نبوّت از مقام صدّيقين و شهدا و صالحين بالاتر است چون نام انبيا قبل از آنها برده شده در عین حال صالحین کسانی هستند که پرچم انبیاء و صدیقین و شهدا را بر دست گرفتند و راه آنان را ادامه دادند؛ بین این چهار دسته رابطه وجود دارد که ان شاالله در هفته های آینده به آن خواهیم پرداخت.

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

1401/10/29