آموزه هایی از قرآن کریم(تفسیر) طرح «یکشنبه‌های قرآنی، بیان آموزه هایی از قرآن کریم» در راستای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی، با هدف توسعه فرهنگ قرآن و عترت، و انس و الفت هرچه بیشتر دانشجویان و اساتید دانشگاه فرهنگیان با مفاهیم نورانی کلام وحی، با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین سید احمد رضا شاهرخی […]
آموزه هایی از قرآن کریم(تفسیر)
طرح «یکشنبه‌های قرآنی، بیان آموزه هایی از قرآن کریم» در راستای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی، با هدف توسعه فرهنگ قرآن و عترت، و انس و الفت هرچه بیشتر دانشجویان و اساتید دانشگاه فرهنگیان با مفاهیم نورانی کلام وحی، با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین سید احمد رضا شاهرخی نماینده ولی فقیه در استان لرستان و از سوی دانشگاه فرهنگیان لرستان، در محل دانشگاه فرهنگیان علامه طباطبایی برگزار گردید.
۲۳ مهرماه ۱۴۰۲ برابر با ۲۹ ماه ربیع الاول در محل دانشگاه فرهنگیان علامه طباطبایی بعد از اقامه نماز جماعت ظهر و عصر؛ حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید احمدرضا شاهرخی با طرح مقدمه ای کوتاه، به بیان آموزه هایی از قرآن کریم و تفسیر آیاتی از سوره مبارکه بقره پرداختند.
«بسم الله الرحمن الرحیم»
«الحمدلله ربّ العالمین و الصّلاة و السّلام علی سیّدنا محمّد نبیه و آله الطّاهرین»
اهمیت تعلیم و تربیت
تعلیم و تربیت در معارف اسلامی، و مجموعه بیانات ارزشمند اهل بیت عصمت و طهارت«صلوات الله علیهم اجمعین» و در انقلاب ما، بعنوان یک انقلاب فرهنگی و دینی و نیز در مجموعه آموزشی کشور جایگاه مخصوصی دارد.
حیات طیبه
معمولاً در هر جامعه‌ای افرادی پیدا می‌شوند که بدنبال حاکم شدن اخلاق، معنویت، انسانیت، و پیشرفت بر آن جامعه است، و این چیزی است که ما در فرهنگ قرآنی به آن حیات طیبه می گوییم.
معنای حیات طیبه
حیات طیبه یعنی زندگی که در آن هم امور مادی و هم امور معنوی انسان تامین می‌شود، و باید از هیچکدام غفلت نشود، نه رسیدگی به امور اخروی انسان را زائد بر جامعه بکند و نه امور مادی بگونه‌ای دنبال بشود که انسان اصول اخلاقی و انسانی را زیر پا بگذارد.
مصادیق حیات طیبه
ارسال رُسل و انزال کُتب، رعایت اصول و آداب اخلاقی و اجتماعی، همه اینها برای رسیدن به حیات طیبه است، مصادیق حیات طیبه نیز
▫️ انبیا،
▫️صدیقین،
▫️شهدا
▫️و صالحین هستند، که پرچمدار حقیقی حیات طیبه هستند.
صف آرایی در مقابله با حیات طیبه
با توجه به اینکه انسان مختار آفریده شده، و در انتخاب راه دارای آزادی است، در طول تاریخ افراد و اشخاص و گروههایی در مقابل حامیان و عاملان و مروجان حیات طیبه صف آرایی کردند، گاهی…
▫️به شکل نظامی،
▫️گاهی تهاجم به فرهنگی
▫️گاهی جنگ ترکیبی
▫️گاهی تحریم
▫️و مسائلی دیگر که در طول تاریخ اتفاق افتاده است.
تشریح آیات ۳۴ تا ۳۶ سوره مبارکه بقره
با توجه به این مقدمه و در ادامه سلسله مباحث آموزه‌های از قرآن کریم به این آیات رسیدیم…
«وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ»
ترجمه: و یاد کن هنگامی که به فرشتگان گفتیم: به آدم سجده کنید، پس سجده کردند مگر ابلیس که سر پیچید و تکبّر ورزید و از کافران شد.
یک شیطان داریم و یک ابلیس، شیطان اسم عام است، و ابلیس اسم خاص، ابلیس برای فرد دلالت می‌کند، اما شیطان اسم عامی است که هم شامل شیطان انسی می‌شود، و هم شامل شیاطین جنی…
نافرمانی ابلیس در عقیده و عمل
در این آیه شریفه به سه مورد
۱- سجده نکردن ابلیس بر آدم
۲- سرپیچی و تکبر
۳- و کفر ابلیس
اشاره دارد، ابلیس هم نافرمانی در عقیده کرد و هم نافرمانی در رفتار و عمل
سکونت در بهشت یا…!؟
« وَقُلْنَا يَا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَيْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ»
ترجمه: و گفتیم ای آدم! تو و همسرت در این بهشت سکنی گیرید و از هر جای آنکه خواستید فراوان و گوارا بخورید، و به این درخت نزدیک نشوید که اگر نزدیک شوید از ستمکاران خواهید شد.
بهشت موعود
اینجا یک بحث مورد توجه است: اولاً اینکه آیا این بهشت آن بهشت موعود است یا سرزمین یا قطعه زمینی سرسبز بوده و تعبیر به بهشت شده است؟
تفسیر آیه با آیه دیگر
از آیه بعدی میتوان پاسخ را به دست آورد،
«فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ ۖ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۖ وَلَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَىٰ حِينٍ»
ترجمه: پس شیطان، هر دو را از طریق آن درخت لغزانید و آنان را از آنچه در آن بودند چه مقام و مرتبه معنوی، و چه منزلت و جایگاه ظاهری بیرون کرد. و ما گفتیم: ای آدم و حوا و ای ابلیس!در حالی که دشمن یکدیگرید و تا ابد، بین شما آدمیان و ابلیسیان صلح و صفایی نخواهد بود، از این جایگاه فرود آیید و برای شما در زمین، قرارگاهی برای زندگی و تا مدتی معین، وسیله بهره‌وری اندکی خواهد بود.
مقام و منزلت معنوی و جایگاه مکانی حضرت آدم و حوا
این دو، هم در مقام معنوی بودند و هم در مقام مادی، هر دو از آنجا اخراج شدند، لذا این جنت نمیتواند بهشت موعود باشد، چون به بهشت موعود، شیطان دسترسی ندارد، آنجا جایی است که بندگان نتیجه اعمالشان را می‌بینند، و هر کس به آن بهشت موعود رفت از آنجا اخراج نمی‌شود، پس از این آیه پی می‌بریم که محل سکونت آنها بهشت موعود نبوده است.
مفهوم (متاع)
«و متاع الی حین» یعنی بهره‌مندی کمی در دنیا دارید عمرتان محدود است،تا اینکه روز حساب بیاید.
حقیقت سجده بر آدم ابوالبشر
یک بحث دیگر این است که، سجده چه معنا و مفهوم و ماهیتی دارد؟ با توجه به اینکه سجده بعنوان توحید عبادی است و پرستش از آنِ خداست، آیا چنین سجده ای صحیح است؟
در این که سجده ملائکه برای آدم(ع) از چه نوع سجده ای بوده (سجده برای خدا در برابر آدم، سجده برای آدم بخاطر خضوع و احترام چنین مخلوقی) مشخص است که چنین سجده ای سجده پرستش نبوده، بلکه سجده خضوع یا سجده تحیّت و اداى احترام بوده است.
سجده شکر برای آیات و نشانه های الهی
گاهی انسان آیات و نشانه‌های الهی را مانند خلقت بشر، بهار یا زمستان، برف و باران، دشت و صحرا و طبیعت زیبا و هزاران نعمت دیگر، انسان در برابر همه این نعمت‌ها سجده شکر می‌کند، آیا این سجده بر این آیات و نشانه‌هاست یا برای خدای متعال که آفریننده آنهاست؟ قطعاً این سجده برای ذات اقدس الهی هست که این چنین نعماتی را برای انسان و باقی موجودات عالم خلق کرده است.
نگرانی ملائکة الله
در ادامه آیات مسأله‌ى خلافت انسان در زمين مطرح مى‌شود كه نگرانى فرشتگان از فسادهاى بشر و توضيح و توجيه خداوند متعال و سجده آنان در برابر نخستين انسان را بدنبال دارد.
«وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً ۖ قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ ۖ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ»
ترجمه: و آنزمان را یاد آر که پروردگارت به فرشتگان گفت: به یقین جانشینی در زمین قرار می دهم، گفتند: آیا موجودی را در زمین قرار میدهی که به فساد و تباهی برخیزد و به ناحق خونریزی کند و حال آنکه، ما تو را همواره با ستایشت تسبیح میگوییم و تقدیس میکنیم. پروردگاردفرمود: من از این جانشین و قرار گرفتنش در زمین اسراری می دانم که شما نمیدانید.
ترسیم و بیان واقعیت خلقت
خداوند به فرشتگان اذن داد تا سئوال كنند و گرنه ملائكه، بدون اجازه حرف نمى‌زنند و فرشتگان می دانستند كه براى هر آفريده‌اى، هدفى عالى در كار است، وقتی خداوند متعال ترسیم کرد که در این عالم قرار است، شخصیتی مانند حضرت سیدالشهداء امام حسین«ع» بیاید و برای آزادگی انسان‌ها اینچنین فداکاری کند، یا انسانهایی خواهند آمد که طبق فرموده قرآن کریم،
«وَيُؤْثِرُونَ عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ ۚ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»
خودشان نیاز دارند ولی نیاز دیگران را بر خودشان ترجیح می‌دهند، نگرانی ملائکه برطرف شد.
تعلیم اسماء
در سه آیه بعدی در خصوص سه موضوع
▫️تعلیم حضرت آدم ابوالبشر به اسماء گوناگون،
▫️عجز فرشتگان در برابر علم نامتناهی خداوند متعال،
▫️و تعلیم فرشتگان توسط حضرت آدم اشاره می‌کند…
«وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِكَةِ فَقَالَ أَنْبِئُونِي بِأَسْمَاءِ هَٰؤُلَاءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ»
ترجمه: سپس علم اسماء، علم اسرار آفرینش و نامگذاری موجودات را همگی به آدم آموخت، بعد آنها را به فرشتگان عرضه داشت و فرمود: «اگر راست می‌گویید، اسامی اینها را به من خبر دهید»
عجز فرشتگان از علم خداوندی
«قَالُوا سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا ۖ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ»
ترجمه: فرشتگان گفتند: بارالها تو از هر عیب و نقصی منزّهی، ما را دانشی جز آنچه خودت به ما آموخته ای نیست، یقیناً تویی که بسیار دانا و حکیمی.
حضرت آدم معلم فرشتگان الهی
«قَالَ يَا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ ۖ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ»
ترجمه: خداوند متعال فرمود:ای آدم، آنان را از اسامی و اسرار این موجودات آگاه کن، هنگامیکه آنان را آگاه کرد،خداوند فرمود: آیا به شما نگفتم که من، غیب آسمانها و زمین را میدانم؟ و نیز میدانم آنچه را شما آشکار میکنید، و آنچه را پنهان میداشتید!»
که ان شاءالله در جلسات آینده در خصوص این آیات و آیات دیگر مباحث دیگری را در قالب آموزه‌های قرآنی ارائه خواهیم داد.
«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»
1402/7/23
نظرات
ارسال دیدگاه برای این نوشته بسته می باشد.